19. yy Sanat Akimlari *part 5*

Empresyonizm

Empresyonizm yada diger adiyla izlenimcilik akiminin temelleri 1874 yilinda Paris `te bir grup sanatcinin, fotografci Nadar ` in studyosunda actigi sergiyle baslamistir. Soz konusu sergide Claude Monet ` in Impressoon-izlenim Gun dogumu adli eserini goren elestirmen Leroy , empresyonistlerin sergisi adli baslikla yayinladigi yazisinda bu eseri kucumsemistir.Impression adi diger sanatcilar tarafindan da benimsenerek bu akima adini vermistir. 1874-1886 yillari arasinda yedi sergi açan empresyonistler arasinda Auguste Renoir, Camille Pisarro, Alfred Sisley, Edgar Degas, Berthe Morisot ve Paul Cézanne yer almistir. Empresyonistlerden farkli bir bakis acisi olmakla beraber onlara onculuk eden  Edouard Manet`nin Kirda Oglen Yemegi (yukarida) adli tablosu bu akimin en carpici orneklerinden biridir. Sanatçi, Rafael’in bir tablosundan esinlenerek yaptigi bu resiminde, biri modeli

Victorine Meurent olan çiplak iki kadin figürü ile çagdas giysiler içinde gösterdigi kardefli ve heykeltras Ferdinand Leenhoff’u resmetmistir. Taninabilecek kisilerin konunun içine bu sekilde dahil edilmesi gelenege saygisizlik olarak gorulmustur. Resim guclu ve serbest firca darbelerinin kullanilmasi ve yuzeysel bir gorunum kazandiran teknigi ile elestiri konusu olmustur .Manet salon sergilerinin ve halkin reddettigi yenilikci sanatcilardan biri olarak one cikmistir. 

Manzaralar, gunluk yasam icinde kafede oturan insanlar,tren istasyonlari empresyonistlerin baslica konulari arasinda yer almistir.Sanatcilar ayni konuyu degisik isik altinda yakalamak icin cesitli saatlerde ve mevsimlerde farkli gorunumler yakalayarak seri resimler yapmislardir.

Empresyonist sanatcilarin amaci , her turlu on yargiyi bir kenara birakarak dogayi gozlemlemek ve nesnelerin gunes isigiyla degisen anlarini renk kullanarak yakalamaktir.Fotograf ve isik alanindaki gelismelerden etkilenen sanatcilar  ani yakalamak icin fircalarini hizlica kullanmak ve ayrintilardan bogulmak yerinde gorunumun butunuyle ilgilenmislerdir.

Neo Empresyonizm

Ressam Georges Seurat, empresyonizm ve renk uzerine yapilmis bilimsel calismalarin etkisiyle Divisyonizm  yada Puantizm denilen bir teknik gelistirmistir.(A Sunday on La Grande Jatte, Georges Seurat, 1884)

Renklerin birbiri izerinde etkisinden yola cikarak renk sayisini azaltmis , ve bunlari kucuk noktalar halinde  kullanmistir. Renklerin palette karismasi yerine bu islem izleyicinin gozune birakilmistir. Soz konusu teknigin yayilmasiyla neo empresyonizm olarak adlandirilan akim olusmustur. Paul Signac, Camille Pisarro, Henry Edmund Cross bu teknikte calismis diger sanatcilardir.

Post Empresyonizm

Gec izlenimcilik adiyla da tanimlayabilecegimiz post empresyonizm bir grup yada uslup degildir. Empresyonizm  den yola cikan ama ona bir sekilde karsi cikan Paul Cezanne , Vincent Van Gogh ve Paul Gauguin `nin  egilimlerini tanimlamak icin kullanilmistir.Bu sanatcilar kullandiklari teknikler ve renk anlayislari ile sonraki kusaklari etkilemislerdir.

 Gauguin , 1881 yilinda Fransa `dan Tahiti ` ye giderek  hayatinin son 10 yilini gecirdigi bu adanin ilkel yasamini yansitan eserler uretmistir. Romantizm akimiyla baslayan , Avrupa disindaki kulturlere uyanan merak ve hayranlik Gauguin ile beraber soz konusu toplumlarin usluplarinin yansitildigi bir anlayisa donusmustur.Gauguin daha sonra fovizm ve sembolizm akimlarinda da etkili olmustur.

 Van Gogh da dostu Gauguin `in etkisiyle empresyonismden disavurumculuga ( ekspresyonizm) e yonelmis, dogayi kopyalamak yerine kendini daha kuvvetli ifade etmek icin renk unsurunu etkili bicimde kullanmistir. Dinamik bir ritmle ele aldigi cizgiler duz , kisa ve sert firca darbeleriyle son derece carpicidir.

 Les Grandes Baigneuses - Yikananlar Paul Cézanne

 

 Stilleben mit 12 Sonnenblumen- Vazoda 12 aycicegi Vincent van Gogh

 D'où venons-nous? Que sommes-nous? Où allons-nous? Where Do We Come From? What Are We? Where Are We Going?Paul Gauguin